RAPPEL 3º ESO. LA DÉSIGNATION (LES DÉTERMINANTS ET LES PRONOMS DÉMONSTRATIFS)

 

DOSSIER 5. LES DÉMONSTRATIFS ET LA DÉSIGNATION

 

Algo de filosofía 

O demostrativo ten que achegarse á acción que representa o verbo montrer (ensinar), isto é, a idea dunha designación directa. O demostrativo determina, actualiza, outorgando un valor espacial ao substantivo. O demostrativo participa de tres operacións comunicativas: actualiza o substantivo (actualisation), incorpora a mostración (monstration; sinalando, identificando o obxecto, en situación de oralidade acompañando cun xesto de reforzo), e localiza no espazo o substantivo (situation).

 

Falaremos de demostrativos en función de determinación e en función de substitución.

 

Valor expresivo dos demostrativos:

-       forman parte do paradigma do artigo

-       serven para designar (valor mostrativo) ou para recordar (valor anafórico)

-       indican a proximidade (proximité) ou a distancia (distance) a través do uso de marcas adverbiais como -ci (aquí) ou -là (alí). Veremos como esas marcas permiten responder de forma aproximada á tripartición demostrativa do galego (este, ese, aquel).

 

Os demostrativos en función de determinación

Imos procurar entender as seguintes táboas como unha forma de traducir a estrutura tripartita da demostración galega.

 

Este

 

	masculin	féminin
singulier	Ce cet + vogal, h muda	cette
pluriel	ces	ces

 

Ce chat (este gato)

cet enfant (este neno)

cet homme (este home)

cette fille (esta rapaza)

ces enfants (estes nenos)

ces filles (estas rapazas)

 

Ese

 

	masculin	féminin
singulier	Ce chat-ci cet enfant-ci cet homme-ci	Cette fille-ci
pluriel	Ces enfants-ci	Ces filles-ci

 

 

Aquel

 

	masculin	féminin
singulier	Ce chat-là cet enfant-là	Cette fille-là
pluriel	Ces enfants-là	Ces filles-là

 

En síntese, a estrutura tripartita pode traducirse empregando os adverbios de proximidade e distancia para ese (máis próximo, pero máis distanciado do locutor que este) e aquel (o elemento máis distanciado con respecto ao locutor e tamén nunha oración.

 

este	ese	aquel
Ce chien	Ce chien-ci	Ce chien-là

 

Cómpre atender a que as partículas espaciais -ci e -là só se unen ao substantivo. Se hai un adxectivo na estrutura non pode introducirse no medio. Así, por exemplo, cette maison-ci (esa casa) non pode aceptar o sintagma cette maison petite-ci, isto sería totalmente incorrecto. Habería que escribir mellor cette maison-ci est petite.

 

Os demostrativos en función de substitución

 

	simples			composées
	masculin	féminin	neutre	masculin	féminin	neutre
singulier	celui	celle	Ce, c'	Celui-ci celui-là	Celle-ci celle-là	Ceci cela (ça)
pluriel	ceux	celles		Ceux-ci ceux-là	Celles-ci celles-là

 

As formas simples son as que emparentaríamos coa serie galega de 'este'.

As formas compostas relacionámolas con 'ese' e 'aquel'

Cómpre ter en conta esta circunstancia sobre todo cando aparecen os tres tipos de demostrativo, senón mesmo podemos traducir a forma composta co valor da simple.

 

As formas simples necesitan ir acompañadas dunha cualificación caracterizadora, a máis simple, un complemento preposicional introducido por de, ou unha completiva por que.

 Exemplos:

Je mange ce gâteau = Como este pastel

Je mange celui de Jean = Como o de Xoán

Je mange celui qui a du chocolat = Como o que ten chocolate

 

As formas compostas, non obstante, poden empregarse soas.

 Pierre a le stylo rouge et il a déposé celui-ci sur la table = Pedro ten o boli vermello, e depositou este sobre a mesa.

 

A demostración posúe unhas características que obrigan a entender ben onde xorde. Por exemplo, se xorde no espazo que envolve aos interlocutores (référence situationnelle) ou se é no contexto textual (référence contextuelle).

 

A situacional ten que ver coa presenza física, coa reprodución da situación de oralidade.

 

Se digo a Marie, "veux-tu cette pomme?" (queres esta mazá?), é evidente que estamos os dous no mesmo espazo e que vemos esa mazá. Se xorden máis dun mesmo elemento 'pomme' entón ten sentido usar as formas reforzadas con -ci ou -là. "Veux-tu cette pomme, cette pomme-ci ou cette pomme-là?" (queres esta mazá, esa mazá ou aquela mazá?)

 

A contextual ten que ver co texto, coa presenza antes ou despois de elementos que interactúan co demostrativo.

 

Les choses étaient plus claires, c'etait le temps où les enfants savaient qu'il y avait de l'ordre. Ce temps-ci ne viendra plus. (o demostrativo retoma algo anterior...valor anafórico)

 

Ce Paris qui est moderne et traditionnel nous irons le visiter. 'Ce Paris' remítenos aos trazos moderno e tradicional. O demostrativo anticipa...valor catafórico.

 

Esta parte, a contextual, convén traballala con textos para que se vexa mellor a dificultade e a funcionalidade do proceso de substitución.

 La maison était très confortable, à l'abri des indiscrets. Jean pensait que cette maison était une construction en bois. Pourtant, la maison qui était en bois était celle de Jean.